شهاب جعفرنژاد، کارتونیسیت و کاریکاتوریست، متولد سال1361تهران است و از سال 1376 کارش را با فعالیت مطبوعاتی شروع کرد و با مجله ها ، روزنامه ها و سایت های متعددی همکاری کرده است و تاکنون سمت هایی چون: دبیرسرویس، طراح، مدیرهنری و عضو شورای سردبیری را دربسیاری از رسانه ها و روزنامه ها عهده داربوده است.

نقطه‌عطف کار شهاب جعفرنژاد، بسامدکاریکاتور چهره درکارهای او است .یکی ازاتفاقات عمده درکارش هم ، نمایشگاهی میدانی از کاریکاتورهای چهره های مطرح سینما و تلویزیون و ورزش ایران بود که سال 1397 به مناسبت سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در محدوده شهرک غرب برپا کرد و در آن شخصیت‌های سینمایی و تلویزیون پرطرفدارایرانی را به صورت کاریکاتورهای قدی طراحی کرده بود و درمعرض بازدید عموم قرارداد و بسیاری ازهنرمندان هم ازآن بازدید و استقبال کردند.

جعفرنژاد به خاطرحضورمستمر و جدی اش درفضای کارتون و کاریکاتورمطبوعاتی و فعالیت های گوناگون درعرصه های هنری همواره درکانون توجه است و اخیرا هم درجایزه سال استیکرنفر دوم شد وجایزه 10میلیون تومانی این مسابقه را دیافت کرد.با وی گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید :

چه طورشد که کارتونیست شدید ؟

با دیدن مجلات طنز و کاریکاتور و گل آقا و کیهان کاریکاتور، عاشق کار کارتون و کاریکاتورشدم و بارها ازجلد هایی که استاد علیزاده می کشیدندکپی کردم تا یاد گرفتم.

اولین کارتونی که کارکردید چه بود؟ یادتان هست؟

اولین کارتونی که کارکردم را یادم نیست چون از زمانی که شروع به طرح زدن کردم عمدتا فانتزی می کشیدم و طبیعی است که یادم نیست اولین کارم چه کاری بود.

اولین اثری که ازشما منتشرشد کی بود و کجا منتشرشد؟

سال 1376 درمجله دنیای طنز بود.دو تا کشتی گیر که روی تشک به خاطرسکه ای که روی زمین بود درحال کشتی گرفتن بودند.

آرزوی کودکی تان چه بود ؟

دلم می خواست درمجله طنز و کاریکاتورکارمی کردم؛ دردوران اوج انتشارش.

اکنون چه آرزویی دارید ؟

آرزوی الأنم این است که بتوانم یک استودیوی فیلم سازی و انیمیشن سازی داشته باشم با کلی آدم درجه یک و کلی کارهای خوب بسازم که متاسفانه این کار به خاطرهزینه خیلی بالایی که دارد برایم امکان پذیر نیست.

اولین جایزه شما چه بود؟

اولین جایزم را درسال 1380 از یک مسابقه دانشجویی گرفتم که صد هزارتومان به همراه لوح تقدیر بود.

آخرین جایزه شما چه بود؟

آخرین جایزه ام را، آخرین روز دی ماه 1398 درجایزه سال استیکر گرفتم و نفر دوم شدم.

آخرین کاری که دست گرفته اید چیست ؟

یک پروژه ساخت 20 موزیک ویدیو برای یکی از اشخاص سرشناس حوزه موسیقی ایران است اما از آنجا که هنوز خبررسانی این پروژه انجام نشده است ، نمی تونم اسمش را بگویم.

به شکل دیجیتال کارمی‌کنید یا دستی؟

سالهاست ازفضای دستی فاصله گرفته ام و به خاطر سرعت و کیفیت، به صورت دیجیتال کارمی کنم.

ازچه ابزار ونرم افزاری استفاده می کنید ؟

طرح هایم را با قلم نوری و در فتوشاپ انجام می دهم و متاسفانه هیچ ابزار و نرم افزار دیگری را بلد نیستم.

عنصرمحوری ، که درخلق اثرهنری تان بیشترروی آن تاکید دارید، چیست ؟

در هراثری عنصرمحوری متفاوت است. درکاریکاتور، شباهت مهم ترین عنصرهست ، درکارتون سوژه و محتوای اثر و تلنگری که به مخاطب می زند و در کارهای ویدیویی سناریوی کار و کیفیت بصری تصاویر.

ارتباط با مخاطب، جدای از ارزش های هنری، چقدربرای تان اهمیت دارد؟

تا جایی که ازفضای هنری و کیفیتی دور نشوم ، به مخاطب بسیارفکر می کنم اما ازجایی که بخواهم دم دستی کارکنم و برای نیازمخاطب سراغ کارها و سوژه های نازل بروم، این فاکتور اهمیتش را از دست می دهد.

به ماندگاری اثر بیشتراهمیت می دهید یا به گستره مخاطب آن ؟

بلا شک به ماندگاری اثر. البته اثرماندگار مخاطب را هم همراه خود می کند.

آیا کاریکاتور و کارتون را می‌توان آموزش داد؟

بله قابل آموزش دادن است ولی برای کسانی که عشق به این کار دارند و برای شان زمان اهمیت زیادی ندارد.ایده یابی بیشتر به پویا بودن ذهن و حضورذهنی فرد درجهان پیرامونش بستگی دارد و به نظرم فرمول مشخصی ندارد.

آیا در عرصه کارتون وکاریکاتور آموزش دیده اید ؟

آموزش به معنای واقعی اش خیر ولی در کلاس‌های استاد حسین صافی حضور داشتم و بسیار از آموزه های ایشان استفاده کردم و همیشه قدردان ایشان هستم.

بیشترایده برای تان مهم است یا تکنیک؟

برای خلق اثری ماندگار، هردو فاکتورایده و تکنیک ضروری و حیاتی هستند.

شکل گیری ایده در کارشما چگونه اتفاق می افتد ؟

سوژه ای که قصد طراحی از آن را دارم ، بسیار بالا و پایین می کنم و سعی می کنم ازاولین سوژه ای که به ذهنم می رسد دوری کنم تا به بیان و ایده متفاوت تری برسم .البته درکمترین زمان ممکن.

روندانتخاب تکنیک و شیوه اجرا بعد ازشکل گیری ایده درکارشما چگونه اتفاق می افتد؟

هرسوژه ای نوع بیان خودش را می طلبد، بعضی سوژه ها باید ساده روایت بشوند و بعضی با ساخت و ساز و پیچیدگی... این سوژه است که انتخاب می کند چه نوع تکنیکی باید برایش به کارگرفته شود.

ویژگی اصلی یا نقطه عطف آثارشما ازلحاظ فرم و اجرا و محتوا چیست ؟

ویژگی اصلی کارمن، رنگ آمیزی است و همیشه سعی می کنم ، به شدت از رنگ درکارهایم استفاده کنم و همیشه جذابیت بصری برایم ملاک بوده است.

به طورمعمول چه قدر روی یک اثرکارمی‌کنید؟

بستگی به این دارد که سفارش طرح ازکجا باشد.برای کارهای مطبوعاتی بیشتر از2 ساعت برای ارائه و ارسال طرح فرصت وجود ندارد ولی برای کارهایی که زمان بیشتری هست به کمال روی اثر وقت می گذارم تا کیفیت بهتری حاصل بشود.

فرم پیچیده یا ساده ، به پیچیدگی و ساده بودن ایده هم ارتباط دارد؟

قطعا سوژه تاثیرمستقیم درنوع طراحی اثر به لحاظ سادگی یا پیچیده بودن دارد.

دریافت جوایز و حضور درجشنوارهای داخلی و بین المللی ، چقدردرارتقاء و توسعه و بازده هنری کارتان مؤثراست ؟

هیچوقت اهل جایزه نبوده ام و درکلا به اندازه انگشتان یک دست هم مسابقه شرکت نکرده ام. عقیده دارم رشد کردن آرتیست درفضای های جشنواره ای ممکن نیست و بیشتر درفضاهای رسانه ای و پاپیولارتر این امکان هست، جاهایی که مردم بیشتر درارتباط با اثرحضور دارند.

جدای ازبحث فرم و اجرا و تکنیک ، کاریکاتور و کارتون و انیمیشن برای شما چه کارکردی دارد و با چه رویکردی به سو ژه ها می پردازید؟

مهم ترین فاکتورذهنی من در زمینه کارتون، ابراز عقیده ام هست و سعی می کنم به دور از تعارفات و دلبستگی ها ، از روی منطق طرح بزنم و منتشرکنم. در انیمیشن هم ، اگرانیمیشن انتقادی باشد بازهم ملاکم صداقت فکری و اخلاقی است.

به نظرشما اثرهنری چقدرباید متکی به فرم و ایده باشد و چقدردرخدمت ارائه محتوا ؟

فرم و ایده در وهله اول و نگاه اول مخاطب را همراه می کند و بعد از همراه کردن مخاطب ، آنچه باعث ماندگاری اثرمی شود محتوا است . بنابراین، اگرمی خواهید صرفا به فرم توجه توجه کنید ولی اگر در پی ماندگاری هستید، محتوا اثر را ماندگارخواهد کرد.

آیا قائل به ارجحیت و اهمیت یکی از این بحث ها بر دیگری هستید؟

در مورد اثری که قرار هست نکته ای به مخاطب بگوید ارجحیتی قائل نیستم و حتما هر دو فاکتور رو ملاک قرار می دهم.

چه روابط  و مناسباتی میان فرم و محتوا ازلحاظ همنشینی درکارتان لحاظ می کنید؟

برای سوژه های جدی و مهم حتما هر دو فاکتوربرایم اهمیت بالایی دارند ولی برای سوژه های ساده تر و به اصطلاح فان، خیلی درگیراین داستان نمی شوم.

به چه هنری غیرازحوزه کارتون و کاریکاتور و درکل هنرهای تجسمی علاقمندید؟ آیا تجربه هایی غیرازاین عرصه ها داشته یا دارید؟

به شدت به فضای کارهای ویدیویی متحرک علاقمندم و دو سال هست که در این فضا مشغولم.

چقدروجه رسانه ای برای کارتون و کاریکاتورقائل هستید ؟

من درحدود ۲۲ سال درفضای رسانه کارکردم و مهم ترین فاکتور برای یک کارتونیست و کاریکاتوریست، حضوردرهمین فضا است که به نوعی به شکل سینه به سینه با مردمش درارتباط باشد.

به نظرشما چه کار باید کرد که خصلت اثرهنری مقلوب وجه رسانه ای و رسالت پیام رسانی آن نشود ؟

از پذیرش سفارش هایی که فاکتورشخصی بودن آن ملموس هست پرهیز بشود و آرتیست تلاش کند هنرش را فارغ ازشوآف و نمایش ارائه بدهد.

کارتون وکاریکاتور را چقدر درگرو مسائل روزمره می دانید وچقدرمستقل از این مسائل ؟

کارتون و کاریکاتور به شکل صد درصد پیوندخورده با مسائل روزمره جامعه هستند و اصلا نمی شود این دو را ازهم تفکیک شده تصور کرد.

ویژگی اصلی نگاه کارتونیست وکاریکاتوریست به مسائلی که درکارش به آنها می پردازد، باید منعطف به چه نوع برخوردی باشد؟

نگاه کارتونیست باید منصفانه و به دورازشتابزدگی و تعصبات و البته از روی آگاهی به موضوع باشد.

آیا کارتونیست و کاریکاتوریست ها مسائل تلخ را با جوهرطنزهنرشان تلطیف می کنند یا آن را مضحک جلوه می دهند ؟ خود شما بیشترچه نوع رویکردی ازاین لحاظ دارید ؟

مضحک نشان دادن اصلا کارکارتونیست نیست و کارتونیست، زهرتلخی اثر را با طنزطرح می گیرد ولی در خیلی ازموارد هم سعی درتلخ کردن ماجرا می کند... بستگی به اتفاقی دارد که چقدربشود با سوژه شوخی کرد یا نه ؟

گویا اکنون بیشتردرگیرساخت موزیک ویدیو و طراحی ازجمله طراحی شخصیت هستید.دراین کارها، جای پای هنرکارتون موجود و محفوظ است یا به طورکل ازآن دراین قبیل کارهای تان فاصله گرفته اید؟

درکارهای موزیک ویدیو عموما و نه اساسا بیشتر روی فضای واقعی و رئال کارمی کنم و کمترفضا به سمت فانتزی می رود ولی در بعضی سفارشات که کمتراتفاق می افتد، شاهد طرح های فانتزی هم هستیم.

بهترین کاریکاتوریست خارجی ازنظرشما کیست؟

سباستین کروگر، سمپه، کینو

ازکارکدام هنرمند ایرانی خوش تان می‌آید؟

حسین صافی و علی رادمند

به نظرشما کارتون وکاریکاتوربا سینما و عکاسی ، که متریال اصلی شان تصویراست و وجه بصری ماهیت اصلی شان است ، کجا به هم می پیوندند و یا نقطه تلاقی شان کجاست ؟

کارتون های دنباله دار به شدت به فضای سینما نزدیک هستند و اصولا طبق سناریو و با حرکت دوربین و همراه با غافلگیری های سینمایی پیش    می روند. عکس و عکاسی هم به همین ترتیب، عملا اگرعکسی درکارنباشد، کمترچیزی را می شود فی البداهه تصور و خلق کرد.

آیا مبنا و ماهیت انیمیشن بر کارتون و کاریکاتوراست یا غیرازاین ، جوهردیگری دارد ، و چه روابط ومناسباتی باید انیمیشن دارند ویا باید داشته باشند؟

ذات انیمیشن برپایه فانتزی است و طبیعتا متریال فانتزی ساختن، طراحی کارتون و کاریکاتور است.

بهترین فیلمی که دیده‌اید؟

«گلادیاتور» ریدلی اسکات و «هامون» مهرجویی

بهترین بازیگرایرانی و خارجی موردنظرشما چه کسانی هستند ؟

خارجی «مارلون براندو» و داخلی «خسروشکیبایی»

به نظرشما بهترین کتابی که خوانده‌اید چه بود؟

قلعه حیوانات اثر جورج اورول

با کدام یک ازهنرمندان ایرانی بیشتردرارتباط هستید؟

دوستان زیادی دراین حوزه دارم ولی به آقای رضا کیانیان علاقه قلبی زیادی دارم.

با تشکر از وقتی که دراختیار ما گذاشتید.