سامان ترابی ،کارتونیست و کاریکاتوریست، متولد اردیبهشت ۱۳۶۰ و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مرمت آثار تاریخی از دانشگاه هنر اصفهان است. ترابی تاکنون موفق به دریافت دهها جایزه ملی و بین المللی از جشنواره های معتبر شده است که از جمله این جوایز می توان به جوایز وی از جشنواره های : آیدین دوگان ترکیه، ساتیریکون لهستان، جشنواره نروژ، گنجینه آب، کارتون کتاب، جایزه ویژه سومین جشنواره سراسری کاریکاتور خراسان شمالی با موضوع جنگ نرم، جایزه ویژه از اولین جشنواره کاریکاتور ساخت ایران و جایزه اول نهمین جشنواره بین المللی تورهان سلجوق ترکیه اشاره کرد.

قابل توجه است، سامان ترابی به تازگی جایزه سوم بخش کاریکاتور نخستین دوسالانه‌ هنری دستان را کسب کرد. به همین بهانه گفتگویی اختصاصی با وی انجام داده ایم که می خوانید :

کارتون شما که برنده جایزه نخستین دوسالانه هنری پوستر ، عکس و کاریکاتور دستان  شده است به خوبی گویای طرح مسائلی چون کودکان کار، فاصله طبقاتی یا همان فقر و غنا و همچنین بحث ستمگری و ستم کشی با نشان دادن المان تصویری چکیدن خون از دست های کودک است که این خون در تقابل با ذوب شدن بستنی از دست های کودک غنی است. خود شما هم اگر بحث های دیگری درارتباط با این کارتون ازجمله مباحث تکنیکی و فرمی و هنری دارید بگوئید

این کارتون با موضوع کودک کار اجرا شده، همان طور که شما گفتید، فاصله طبقاتی ناشی از فقر و رنج های حاصل از آن به تصویر کشیده شده است. در این اثر دو کودک در مقابل یکدیگر، یکی در رفاه و حمایت والدین و دیگری کودکی که برای امرار معاش مجبور به انجام کارمشقت باراست دیده می شود که با حسرت به آب شدن بستنی خیره شده، آنچنان که سراسر وجودش از فقدان آنچه نیاز برحق اوست، در حال ذوب شدن است. شاید خیلی از ما در کودکی و حتی در زندگی کنونی به دلیل کاستی ها و اختلاف طبقاتی موجود به دلیل وضعیت ناگوار اقتصادی و توزیع غیرمتوازن ثروت ، چنین تجربه ای را داشته ایم. به عقیده من، یکی از مهم ترین دلایل ماندگاری و تاثیرگذاری یک اثر، احساس مشترکی است که مخاطب می تواند با آن اثر هنری داشته باشد. آثار این چنین به دلیل محدود به زمان و جغرافیای خاصی نشدن، معمولا ماندگارتر و تاثیرگذارتر هستند.

اثر برنده شده سامان ترابی در بخش کاریکاتور دستان 1

به نظر شما این کارتان از چه لحاظ مورد توجه داوران جشنواره دستان قرار گرفته است ؟

همانطور که پیش تر گفتم، ماندگاری و تأثیرگذاری بر مخاطب از مهم ترین ویژگی های یک اثر کارتون خوب و موفق است که لازمه ی آن، اجرای مناسب و با کیفیت و سوژه خلاق و نو  است. زاویه دید، ترکیب بندی ،استفاده از نور رنگ های متناسب با موضوع از مهم ترین عواملی است که باعث می شود کارتونیست به بهترین نحو ممکن بتواند احساس و منظورش را به مخاطب القاء کند و از لحاظ بصری نیز دارای ساختار تجسمی منسجم باشد. از نظر من، استفاده از رنگ های گرم و ترکیب بندی قرینه این اثر باعث بهتر دیده شدن کاراکتر و سوژه اصلی اثر و القاء حس ذوب شدگی به مخاطب شده است.

امروزه اکثر کارتونیست ها آثارشان را در صفحه اینستاگرام و دیگر فضاهای مجازی شان ارائه می کنند  اما از شما کمتر کاری دراین فضا می بینیم. آیا کارهای تان را عمدتا و عمدا در این فضا نمی گذارید یا اینکه مشغول کارهای دیگر در دیگر حوزه های هنری هستید ؟

در خصوص فعالیت و انتشار اثر در فضای مجازی باید بگویم که خوشبختانه یا متأسفانه نسبت به گذشته تعداد اثر کمتری تولید می کنم اما سعی می کنم از لحاظ تکنیکی و محتوا، اثر با کیفیت تری اجرا کنم. همچنین باید بگویم که در زمینه کارتون های خبری و مطبوعاتی فعال نیستم و خیلی از آثارم به صورت شخصی و صرفا جهت ارائه به برخی از نمایشگاهها و جشنواره های کارتون محدود می شوند. البته باید این را هم اضافه کنم که مقداری هم درنمایش همه ی آثارم در فضای مجازی خساست به خرج می دهم و صرفا آثاری را که موفق به دریافت جایزه و یا حضور در برخی نمایشگاههای کارتون شده اند را به اشتراک می گذارم. امیدوارم که بتوانم بزودی نمایشگاهی از تمامی آثار چندسال اخیرم در یک محیط مطلوب و ایده آل برگزار کنم.

به طور قطع، گزیده کاری تان بجا و سبب خلق کارهایی با کیفیت هنری بالا و در سطح و زبانی جهانی شده است .کمی از اهتمام تان به خلق چنین آثاری بگوئید

سعی می کنم از زیاده گویی پرهیز کنم و شاید این به شخصیت خودم هم برگردد چون خیلی آدم پرحرفی نیستم! در مورد کارتون هایم سعی می کنم فضای خیلی خلوتی را خلق کنم و صرفا به بیان موضوع بپردازم تا ذهن مخاطب درگیر عناصر بصری دیگر موجود در تصویر نشود. ترکیب بندی های گزیده و خلوت همواره مطلوب من در تمامی آثار تجسمی است..

کارتون «شازده کوچولو و گُل اش در سیاره کرونا» خیلی دیده شد و عالی بود. چطور به این ایده رسیدید و این ارجاع تان به اثر شازده کوچولوی در ارتباط با موضوع کرونا، چه طور و با چه منظور و منطقی در ذهن تان شکل گرفت ؟

اثر شازده کوچولو

این کارتون از اولین آثارم با موضوع کرونا بود که سال گذشته اجرا کردم. در آن دوران، بحث قرنطینه خانگی و پرهیز از دورهمی های خانوادگی و دوستانه خیلی گرم تر بود و همه مردم در سراسر دنیا این مسأله را رعایت می کردند و از ابتلا شدن به این بیماری هراسان بودند. در این زمان خیلی از مردم از دیدار عزیزان شان محروم بودند و این موضوع باعث خلق این کارتون و تشبیه در قرنطینه بودن شازده کوچولو و گلی شد که ما همیشه آن را در شیشه ای محبوس می دیدیم.

آثار کارتون شما در بردارنده نگاهی هوشمندانه و جهانی به معضلات بشر امروز و به نوعی هم دارای لایه هایی فلسفی در قالب چالشی طنزآمیزاند ! نظر خود شما در این باره چیست ؟

این امرناخودآگاه و به دلیل شرایط پیچیده زندگی در دوران معاصر است که ناگزیر ما را به تفکر به این موضوعات وا می دارد. معضلات زندگی شهری، مشکلات محیط زیست، آسیب های ناشی از جنگ، فقر و تبعیض و موضوعات این چنین هر روز در حال پر رنگ تر شدن در زندگی مردم در تمامی نقاط جهان است و وظیفه هنرمندان کارتونیست در سراسر جهان بسته به دیدگاه شان، به تصویر کشیدن این زشتی ها و نمایاندن آنها به مخاطب و تشویق به حل این مشکلات بغرنج جهانی است. پرهیز از جنگ طلبی و کینه ورزی، مدارا و احترام متقابل و صلح جهانی از مهم ترین آرمان های هنرمندان کارتونیست در سراسر جهانند که امیدوارند روزی همه ی آنها محقق شوند.

شماری دیگر ازآثار سامان ترابی :