جلال پیرمرزآباد، متولد ۱۳۶۴ و کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، طراح گرافیک، تصویرساز و مدرس دانشگاههای هنراست.وی تاکنون درجشنوارهای بین المللی متعددی ازجمله جشنواره بین المللی لنگ موی  چین، فری کارتون چین ،علوم طبیعی پکن، محیط زیست ترکیه، جشنواره سوریه، مطبوعات کوزوو و پورتو کارتون پرتقال با آثارش حضور یافته و موفق به کسب جوایزی هم شده است . وی درچندین جایزه از جشنواره های بین المللی ایران و داخلی نیز گرفته است.

شرکت درنمایشگاههای متعددداخلی و خارجی ، چاپ آثاردرکاتالوگ چندین جشنواره معتبربین المللی ، انتخاب دو اثربرای موزه کارتون ترکیه، تصویرسازی و چاپ بیش از ۵۰ جلد کتاب برای کودکان و نوجوانان، تصویرسازی و چاپ دایره المعارف تصویری سه زبانه برای کودکان، همکاری با انتشارات مختلف در زمینه تصویرسازی و همکاری با مطبوعات مختلف ازجمله فعالیت های هنری این هنرمنداست. با جلال پیرمرزآباد به بهانه داوریش درجشنواره یادشده و همچنین کسب جایزه ای که چند ماه پیش درجشنواره « یورو کاتولانه » بلژیک دریافت کرده است، گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید.

شما اخیرا داور دهمین جشنواره کارتون و کاریکاتورجوان ایرانی بودید ؛ ارزیابی تان از این جشنواره و آثارراه یافته و گزیده آن، با توجه به تجربه داوری تان دراین جشنواره، چیست ؟

ازدوره اول این جشنواره همیشه جزو شرکت کننده ها بودم و دو دوره هم موفق به کسب جایزه شدم. دو دوره نیز طراحی پوستراین جشنواره را کارکردم و این دوره هم به همراه آقایان : ضیایی، مسیبی، ناصری و پاک نهاد داوربودم. جشنواره بجنورد را می توان یکی از جشنواره های سطح بالای کشور، هم ازلحاظ کیفیت کارهای رسیده و هم ازلحاظ تعهد به انجام بندهای ذکرشده درفراخوان ، دانست. امسال هم سطح کیفی کارهای رسیده خوب بود و کمی داوری را سخت کرد و تا امروزجشنواره توانسته است به همه تعهداتش عمل کند. مراسم اختتامیه هم یکی ازمراسم های خوب اختتامیه ای  بود که من شرکت کرده بودم . درکل،می توان به جشنواره بجنورد نمره ۲۰ داد و امیدوارم طبق قولی که درمراسم اختتامیه دادند این جشنواره را از سال دیگربین المللی بکنند. درکل، دست همه بچه های بجنورد مخصوصا آقای ناصری درد نکند که توانستند یکی ازجشنواره های خوب کشور رارقم بزنند.

گویا چندماه پیش اثری از شما درجشنواره « یورو کاتولانه » بلژیک برنده شد؛ موضوع کارتان چه بود و ازنظرفرم ومحتوا چه ویژگی هائی داشت ؟ به نظرشما ویژگی که باعث شده کارتان دراین جشنواره مورد توجه هیأت داوران قرار گیرد چیست ؟ کمی هم ازاین جشنواره و جایزه بگوئید.

جشنواره « یورو کارتوناله » بلژیک با موضوع دیوار برگزار شد و من با سه اثردر این جشنواره شرکت کردم که هرسه اثرم در نمایشگاه حضور داشتند اما اثری که با موضوع تبعیض نژادی بود برنده این جشنواره شد. ایده کارم برای موضوع دیوار، ایده ای ساده با طنزی تلخ و بدون هیچ پیچیدگی خاصی در تصویرسازی و برخوردبا سوژه بود. فکرکنم دلیل اصلی برنده شدنم به خاطرهمین موضوع بوده باشد. جشنواره « یورو کارتوناله » که توسط انجمن کارتون اروپا اداره می شود یک جشنواره منظم با کلی انسان دوست داشتنی به عنوان مجری برگزاری جشنواره بودند. این افراد از کارتونیست های خوب اروپا و بسیار شریف و دوست داشتنی که دوستانه دست دردست هم داده بودند تا یکی از بهترین جشنواره های بین المللی دنیا را رقم بزنند. آشنایی با این انسان های دوست داشتنی برای من با ارزش بود و همکاری ، صمیمیت، دوستی و تلاش بی وقفه آنها برای برگزاری هرچه بهترجشنواره ستودنی بود که مجریان برگزاری جشنواره های ما فاقد این فاکتور ها هستند . جشنواره « یورو کارتوناله » برای من خیلی بهتراز جشنواره «آیدین دوغان» ترکیه ، که یکی ازبهترین ها است و بین ما ایرانیا ن به اسکار کارتون مشهوراست و خیلی هم پولداراست و برای برنده هایش کلی هزینه می کند، بود.

چه طورشد که کارتونیست شدید ؟

رشته هنرستانم گرافیک بود و در درس تصویرسازی یک تمرین با عنوان تلفیق اشیاء با هم داشتیم که اولین جرقه های کارتونیست شدنم درآن درس خورد. بعد رفته رفته درمجله «گل آقا»با کارهای « بزرگمهر حسین پور» و « علی رادمند» آشنا شدم که خیلی ازفضا سازی ها و  کاراکترهای شان خوشم می آمد و بیش ازپیش جذب دنیای کارتون شدم اما انگیزه اصلی را کارهای « مانا نیستانی » و « توکا نیستانی » درمجله صنعت حمل و نقل در من ایجاد کرد. سال آخرهنرستان هم با یک مجله دانشگاهی با عنوان « کارتونیست» همکاری کردم که درآن سعی می کردم کارهایم شبیه کارهای مانا و توکا بشوند. ازطرفی هم با انجمن کارتون تبریز و جشنواره ها و... آشنا شدم و همه این عوامل دست در دست هم دادند تا من را وارد دنیای شیرین کارتون کنند.

اولین کارتونی که کارکردید چه بود؟ یادتان هست؟

یک کارتونی بود که برای محیط زیست زدم که کاراکترهایم نمی دانم چراشبیه کاراکترهای آقای سبوکی شده بودند چون تا جایی که یادم است به شدت عاشق کارهای توکا و مانا نیستانی بودم. البته فکرکنم آن موقع به خاطر ضعف طراحی ترجیح دادم کاراکتر ساده تری انتخاب کنم . فردی روی دود کش کارخانه نشسته و حباب فکرآن شخص ، دود غلیظی هست درحالی که دود کش کارخانه خالی است. هنوزهم کپی آن کارتون ها را دارم .

اولین اثری که ازشما منتشرشد کی بود و کجا منتشرشد؟

اکثر کارهای آن دوره که به نظرم خوب بودند را دارم ولی یادم نیست کدام کارم اولین کارمنتشرشده من است.

آرزوی کودکی تان چه بود ؟

آرزو داشتم جای «احمدرضا عابد زاده» را درتیم ملی فوتبال بگیرم منتهی با توانایی هایی شبیه توانایی های« کاکرویوگا »درانیمیشن فوتبالیست ها !

اکنون چه آرزویی دارید ؟

الان آرزویم این است که حدود ۱۰ میلیاردتومان پول داشتم که مجبور نمی شدم به خاطرامرار معاش اکثر وقتم را برای کارهای گرافیکی بگذارم. البته چه ۱۰ میلیارد باشد و چه نباشد، من نقاشی کردن را دوست دارم و تمایل دارم که نقاش خوبی بشوم . البته ۱۰ میلیارد اولش ۳ میلیارد بود ولی با گران شدن دلار و تورم من هم روی مبلغ آرزویم کشیدم.

اولین جایزه شما چه بود؟

اولین جایزه ام را ازجشنواره «لنگ مو » چین گرفتم که فکر کنم دوم شدم.

آخرین جایزه شما چه بود ؟

همین جایزه سوم « یورو کارتوناله » بلژیک بود.

اکنون بیشتردرگیرچه کارهایی هستید و آخرین کاری که دست گرفته اید چیست ؟

الان بیشتردرگیرموشن گرافیک و طراحی کاراکتر برای برندهای مختلف هستم.یعنی منبع درآمدم ازاین طریق است ولی فرصت های خالی را نقاشی و کارتون کارمی کنم. الان تمرکزم روی جشنواره ترامپیسم است و دارم ایده دومم را اجرا می کنم.

به شکل دیجیتال کار می‌کنید یا دستی؟

به نظرمن ، دیجیتال یا دستی تکنیک هستند و من بسته به سوژه و حس و حالم تکنیک ام را انتخاب می کنم . درکارتون خیلی کم دیجیتال کارکردم و اکثرکارهای دیجیتالی ام هم، کارتون های مطبوعاتی هستند.

تکنیک جدیدی که کارمی کنم ، ترکیب آبرنگ با مداد رنگ است که خیلی حس کارهایم را بهترکرده است.

ازچه ابزار و نرم‌افزاری استفاده می‌کنید؟

تسلط خوبی روی نرم افزارهای گرافیکی دارم و حتی حوزه شغلی ام نیز موشن گرافیک است اما روی تکنیک های دستی مثل آبرنگ و مداد رنگ و رنگ روغن و ... نیز تسلط دارم. برای همین، دنبال آن تکنیکی می روم که ایده و حس آن لحظه ام ایجاب کند.در انتخاب تکنیک اولویتی وجود ندارد ولی الان ترجیح می دهم بیشتربا آبرنگ و مداد رنگ سرو کله بزنم.

بهترین کارتون یا کاریکاتور و هچنین کاری که درحوزه تصویرسازی کارکردید چه بود؟

یک کتاب برای داستان فولکلور ترکی تصویرسازی کردم که آن کارم را از همه کارهایم تا الان بیشتردوست دارم.

آیا کاریکاتور و کارتون را می‌توان آموزش داد؟

بله. کارتون و کاریکاتور را کاملا می توان  به صورت آکادمیک آموزش داد گرچه من تا به حال این کار را نکرده ام.

ایده کاریکاتور یا کارتون چه طور؟

در دانشگاه اکثرا واحد درسی خلاقیت را تدریس می کنم که دراین کار خیلی از روش های ایده یابی کارتون کمک می گیرم . حتی خودم در پوسترها یا کارهای تبلیغاتی که انجام می دهم، ازهمین تکنیک های کارتون برای رسیدن به ایده استفاده می کنم.

بیشترایده برای تان مهم است یا تکنیک؟

هردو مهم هستند. من ذاتا درکارهایم فرم گرا هستم. حتی درخیلی از کارهایم ازفرم به مفهوم می رسم. برای همین ، هردو برای خلق یک اثر هنری مهم هستند. خیلی ازایده های خوب را می شود با یک اجرای ضعیف حیف کرد و برعکس آن هم هست.

شکل گیری ایده در کار شما چگونه اتفاق می افتد؟

هرکسی در رسیدن به ایده، تکنیک خاص خودش را دارد. من با موضوع درگیرمی شوم و درآن زمان با آن زندگی می کنم. آن قدرموضوع را بالا پایین می کنم تا به یک سوژه برسم و کافیست اولین ایده را کشف کنم ؛ بقیه خیلی راحت و درمدت زمان کمی به ذهنم می رسد به قولی معما چو حل گردد آسان شود.

روند انتخاب تکنیک و شیوه اجرا بعداز شکل گیری ایده در کار شما چگونه اتفاق می افتد؟

برای اجرای کارهایم وقت می گذارم ؛ اول کاراکترم را طراحی می کنم و بعد به فضاسازی و انتخاب بهترین زاویه دید می پردازم و رفته رفته اتود کارم را کامل می کنم. خیلی وقت ها با رسیدن به اتود نهایی ، چندین اتود می زنم. بعداز تمام شدن اتود کارم، بسته به فضاسازی و سوژه و حس و حال و زمان و این قبیل موارد، تکنیک کارم را انتخاب کرده و بعد می روم برای اجرا.

آموزش کارتون یا کاریکاتوردیده اید؟

نه ،هیچ دوره آموزشی کارتون ندیدم ولی رشته تحصیلی ام از هنرستان تا ارشد، گرافیک بود که مطمئنا بی تاثیر نبوده است.

شما درجشنواره ها مسابقات زیادی شرکت کرده و خیلی هم جایزه . گرفته اید، از نظر شما و متخصصان امر، ویژگی اصلی یا نقطه عطف آثار شما از لحاظ فرم و اجرا و محتوا چیست ؟

طنزی که خودم دوست دارم، سیاه و پیچیده است ولی آن کارهایی که از من جایزه برده اند، اکثرا دارای طنزسیاه ساده ای بودند. علاوه براین، به نظرمن تکنیک و قدرت طراحی درمرحله اول، قبل ازاینکه داور روی سوژه زوم کند، می تواند جذاب باشد و داورها اول جذب تکنیک کاربشوند و بعد تمرکزکنند روی سوژه.قدرت تکنیکی کارهایم بالا است وفکر می کنم همین امرباعث می شود که به قول استاد علیزاده کارهایم درجشنواره ها دیده بشوند.گرچه چند سالی می شود که خیلی کم و به صورت گزینشی درجشنواره ها شرکت می کنم . دوست دارم امسال برای تجربه هم که شده کمی فعالیتم را بیشترکنم. البته دوست داشتن با توانستن خیلی فاصله دارد.

به طورمعمول چه قدر روی یک اثر کارمی‌کنید؟

با اینکه به نظرمی آیدکه کارهایم خیلی وقت زیادی صرف شان شده ولی اجرای شان سه یا چهارساعت طول می کشد. اتفاقا بیشتر انرژی و وقتم را ایده یابی کارها می گیرد.

فرم پیچیده یا ساده ، به پیچیدگی و ساده بودن ایده هم ارتباط دارد ؟

به نطرمن نه، حتی شاید دو مقوله جدا باشند. یکی ایده های پیچیده را خیلی ساده اجرا می کند و یکی هم مثل من، ایده های ساده را دراجرا کلی پیچ و تاب می دهد.

دریافت جوایز و حضور درجشنوارهای داخلی و بین المللی ، چقدردر ارتقاء و توسعه و بازده هنری کارتان مؤثر است ؟

به هرحال ، جشنواره ها چه جایزه بگیری چه نه، بهانه خوبی برا کارکردن است که خوداین مقوله می تواند منجر به پیشرفت هم بشود. وقتی هم که جایزه می گیری، مطمئنا باهرکدام ازکارتونیست های دیگری که  ارتباط هایی با آنها برقرارمی کنی، درمقطعی از زمان می توانند نقش یک معلم را برایت داشته باشند.

جدای از بحث فرم و اجرا و تکنیک ، کاریکاتور و کارتون و انیمیشن برای شما چه کارکردی دارد و با چه رویکردی به سو ژه ها می پردازید  ؟

من ازدنیای کارتون و تصویرسازی لذت می برم. اینکه می توانم ایده ها و افکارم را به صورت تصویربه اشتراک بگذارم خیلی برایم لذت بخش است. از طرفی هم نمی شود منکر بحث مادی قضیه شد.در کل تعامل من با دنیای اطرافم و انسان هایش ازطریق کارتون و تصویرسازی اتفاق  می افتد که من ترجیح می دهم از این دنیای خوب و شیرین و رنگی و پراز فرم و محتوا لذت ببرم.

به نظرشما اثر هنری چقدر باید متکی به فرم و ایده باشد و چقدر در خدمت ارائه محتوا؟ آیاقائل به ارجحیت و اهمیت یکی ازاین بحث ها بردیگری هستید ؟ دیگراینکه فرم و محتوا در کارتون ازلحاظ همنشینی ، باید چه روابط  و مناسباتی باهم داشته باشند؟ چه ایده آل و تصوری ازهمنشینی ، همگرایی وهم افزائی این دو مقوله درجهت خلق آثاری ازهرنظربدیع و ارزشمند متصورهستید ؟

خیلی ساده جواب این سوال را می دهم ؛ به نظرم من ۵۰ درصد فرم و ۵۰ درصد محتواست هرچند که ممکن است دربرخی سوژه ها، فرم یا محتوا درصد بیشتری داشته باشد ولی در کل هیچ کدام را ازهم جدا نمی دانم . ایده های یک هنرمند به واسطه فرم و اجراست که ظهور پیدا می کند و هرچه قدر این فرم و اجرا قوی ترباشد، تعامل مخاطبان با آن بیشترخواهد بود. و به شدت مخالف آن دسته از دوستانی هستم که جایگاه خیلی کمی برای طراحی درکارتون قائل اند. یک کارتونیست خوب باید یک طراح خوب هم باشد.

دومین مسابقه بین المللی کارتون و کاریکاتور ترامپیسم ۱۳۹۸ در آستانه برگزاری است ، قصد دارید دراین مسابقه شرکت کنید؟

آری. دو اثراجرا کردم و یکی هم درحد ایده است.

ارزیابی شما از مسابقه بین المللی کارتون و کاریکاتور ترامپیسم چیست ؟

جشنواره های تهران را از لحاظ کیفی درسطح بالایی می بینم منتهی تا حدودی به دلیل عدم تنوع درانتخاب داوران، تقریبا نتایج را ازقبل می توان پیش بینی کرد و دراکثر موارد هم پیش بینی درست ازآب در می آید. درکل ، اگر از لحاظ سنی یا تجربه یا هر چیزی داوری تنوع داشته باشد خیلی نتایج بهتری می شود گرفت و شاهد نتایج تکراری در جشنواره های این چنینی نمی شویم. البته این نظرشخصی من است و به درست و غلط اش کاری ندارم و با تمام احترامی که برای داوران قائلم این نکته را گفتم چون اعتقاد دارم داوری کاملا سلیقه ای است . برا ی همین اگرانتخاب داوران تنوع نداشته باشد، همیشه منجربه انتخاب برنده ای تکراری می شود. امیدوارم تمام امورجشنواره ترامپیسم عین جایزه هایش عالی باشد . به امید موفقیت روزافزون.

بهترین کاریکاتوریست خارجی ازنظرشما کیست؟

از کارهای « آلکساندر گاتو » و « آنجل بولیگان»  به لحاظ تکنیکی و از « کینو» و « یوروکوزوبوکین» ازهرلحاظی خوشم می آید. البته چند نفر دیگر هم هستند مثل « درگاتچوف » و « زلاتکوفسکی».

ازکارکدام هنرمند ایرانی خوش تان می‌آید؟

اگر« مهدی علی بیگی » درحوزه کارتون می ماند، واقعا می توانست یک کارتونیست خوب و موفقی باشد. اینکه بین کارتونیست ها یکی را انتخاب کنی، خیلی سخت است . معمولا بخشی از کار یک کارتونیست را خیلی دوست دارم.مثلا یکی کاراکترهایش را دوست دارم و یکی فضاسازی هایش را و یکی هم اجرایش  و... برای همین، خیلی برایم سخت است که اسم فردخاصی را ببرم.

بهترین فیلمی که دیده‌اید؟

یکی دو تا فیلم نیست. فیلم های زیادی مورد علاقه ام هستند ولی اگر بخواهم اسم ببرم، فیلم های « راننده تاکسی» و « بدو لولا بدو» از جمله        فیلم های مورد علاقه ام هستند.

بهترین بازیگرایرانی و خارجی موردنظرشما چه کسانی هستند ؟

ازبازیگران خارجی « رابرت دنیرو » و «جیم کری» .ازبازیگران ایرانی هم بازیگران قدیمی بخصوص « علی نصیریان» را دوست دارم.

بهترین کتابی که خوانده‌اید چه بود؟

کتاب خوب زیاد خوانده ام ولی علاقه شدیدی به فیزیک و نجوم دارم. نمی شود یکی را اسم برد. درهرحوزه ای، کتابی هست که من را جذب کند.هم حوزه تخصصی ام و هم ادبیات و هم نجوم و فیزیک .

با کدام یک ازهنرمندان ایرانی بیشتر در ارتباط هستید؟

بیشتردر کارتون با بچه های گروه مان با عنوان « بیکارتونیستا» درارتباط هستم. فکر کنم اگرهمین طوری پیش برویم، بعد ازیک مدتی جنبش       « بیکارتونیستا» را راه بیندازیم . شایدهم یکی ازبچه های گروه را نماینده مجلس کردیم و شاید هم رئیس جمهور! درهرحالت، اگرقدرت دست هرکدام ازبچه های بیکارتونیستا بیفتد، فاتحه کشورخوانده است ! دریک روز توانایی فلج کردن و نابودی یک کشور را داریم.

نظرشما درباره سایت ایران کارتون چیست؟

ایران کارتون، سایت خوبی است. ترجیح می دهم سایتی را بازدید کنم که همه مطالب و خبرهایی که می گذارد، ازسطح کیفی خوبی برخوردار باشند. احساسم براین است که ایران کارتون درمواردی این موضوع را رعایت نمی کند.

صحبت خاصی دارید ؟

صحبت خاصی نیست انشاءالله، کارتون ایران دردنیا بدرخشد.

 با تشکر صمیمانه از وقتی که در اختیار سایت ایران کارتون گذاشتید.