عباس ناصری: عمری میشنیدیم و باور داشتیم که کارتون و کاریکاتور، طنزیست ترسیمی، هنریاست بینیاز از ترجمه. هنری با زبانی تصویری، یک زبان بینالمللی در جهان با مفهوم یکسان.. ایمان داشتیم کاریکاتور زبانیاست برای گفتوگوی بیواسطه با تودههای مختلف جوامع، اقوام و فرهنگها، که همه را یکسان میخنداند؛ یکسان تلنگر میزند و گاه وجدانها را بیدار میکند. اینها را میشنیدیم و باور داشتیم و هنوز هم به آنها ایمان داریم.
اما بین خودمان بماند، مدتیست به دلم شک افتاده است.
نتایج این چند سال اخیر جشنوارهها با موضوعات مختلف را که مرور میکنم گاهی کمی شگفتزده میشوم. مثلا چیزی که ما در ذهن از آن موضوع داشتیم با چیزی که در نتایج میبینیم بسیار متفاوت است. پس این چه زبان بین المللی است؟ شاید خنداندن مردم کشوری که درگیر جنگ یا مشکلات اقتصادی هستند خیلی سختتر باشد از خنداندن مردمی که در یک کشور مرفه زیست میکنند. پس اینگونه میشود که مثلا آثار برگزیده رویدادی با موضوع خندهدارترین اثر، شاید به دلیل تفاوت فرهنگها به آنچه که ما در کشورمان با دیدنش قهقهه میزنیم و از خنده رودهبر میشویم، ممکن است در کشوری دیگر به سادگی نگاه کنند و از بی مزهگی و خنک بودنش به یکدیگر خیره شوند و شانه بالا بیاندازند و برعکس… اما در کشور و فرهنگی دیگر « خندهدارترین اثر» نام بگیرد و جایزهها کسب کند!
یا شاید معضل آب از نگاه مردمان یک کشور سرسبز تا یک کشور خشک فرق داشته باشد. یا فقر، یا تبعیض، یا رسانه، یا جنگ، یا اعتیاد و یا هر موضوع دیگری…
پس وقتی ذهنیتهای جوامع و تودهها متفاوت است چگونه کارتون و کاریکاتور میتواند یک دیتا و دادهی یکسان بینالمللی باشد. چنین برخوردهایی محدود کردن زبان بینالمللی کاریکاتور و تقلیل آن به یک زبان ملی یا نهایتا منطقهای است.
من در یک کشور با ذهنیت و اعتقاد خودم از یک موضوع تولید اثر میکنم که شاید در کشور مقصد اصلا مساله طور دیگری باشد. شاید همه اینها باعث این نتایج شگفت انگیز و گاهی از نظر ما نامتعارف میشود.
در سایر موضوعات نیز اوضاع به همین شکل و روال است!
هرچند اگر داوران نگاهشان حرفهایتر و تخصصیتر باشد، این تنوع به حداقل خواهد رسید.
حقیقتش فعلا تا پیدا کردن راهکار، بهتر میبینم فارغ از نتایج در جشنوارههایی شرکت کنم که موضوعات متفاوتتری دارند و به بهانه آن جشنواره، برای تکمیل کردن آرشیو کارهایم دست به قلم شوم و منتظر بمانم شاید دوباره روزی هنر ما یک زبان بینالمللی شود.