728 x 90

منطق تشابه یا تشابه منطقی / مسعود ضیایی زردخشوئی

منطق تشابه یا تشابه منطقی / مسعود ضیایی زردخشوئی
منطق تشابه یا تشابه منطقی / مسعود ضیایی زردخشوئی

شاید اکنون مهمترین چیزی که یک کارتونیست را تهدید می کند تشابهات باشد. اين مسأله زماني باعث منازعات بين كارتونيست ها مي شود كه تشابهات برنده جوايزمي شوند و اين معظل شامل جشنواره هاي بزرگي چون «آيدين دوغان» و « نصرالدين» تركيه تا «كنوكه» بل‍‍ژيك و برزيل نيز    مي شود. در هرصورت تشابهات هميشه درآثاربزرگان و خصوصا جوا ترها وجود دارد. اين موضوع نه تنها درجشنواره ها، درمطبوعات هم بسياروجود دارد. آيا كارتون به پايان رسيده و همه داريم دورباطل مي زنيم ؟! آيا ديجيتالي شدن وسرعت،  فرصت مطالعه و تحقيق را گرفته و همه ما مثل ماشين توليد كارتون ازهم  گرته برداري مي كنيم و شانس خود را با ريسك دركشف شباهت هاي مان و يا خطاي داوران و كسب جوايزبا هوشمندي دنبال مي كنيم. به جاي اينكه دريك طرف بايستم و كسي را متهم كنيم و يا از آن دفاع كنيم ، چه راهكاري براي جلوگيري ازاين موضوع پيشنهاد مي دهيد ؟ جداي اين مباحث هميشگي مروري كوتاه و موجزدرخصوص آثار مشابه دركارتون دارم كه اميدورام جداي ازتنش ها بعنوان يك بحث تخصصي به آن توجه شود .

1- منطق تشابه : منطقی است كه با چيدمان چنداثرالقا مي كند آثار مشابه هستند در حالي كه ازاصول تشابه خارج هستند.

2- تشابه منطقی : دارای چهاراصل مهم تشابه یعنی عناصرمشابه ... مفهوم مشابه.. فضا مشابه( محیط مشابه ) و نقطه شروع و پایان مشابه (روايت مشابه ) است.

3 - شباهت ناگزیر: شباهت آثاری که ممکن است همزمان یا بدورازهم و بدون اطلاع ازآثارهم کشیده شود و یا آثاری که خاص نیستند و می توانند به ذهن هرهنرمندی نفوذ کنند.

4 - تاریخ ها و شباهت : اگرآثاردارای چهاراصل تشابه باشند، عموما تاریخ ها اهمیت پیدا می کنند که نشان می دهد کدام اثر زودتر طراحی و به نمایش درآمده است .

5 - کلیشه ها و شباهت ها: دراکثرکارتون ها ازفضا ها و موقعیت های مشترک برای خلق کارتون استفاده می شود که اصطلاحا آنها را کلیشه های رایج کارتونی می گویند. عناصردركليشه ها ممكن است مثل تشابهات تكرارشود ولي عموما تكرارعناصر دركليشه ها استثانا تشابه تلقي نمي گردد چون كاركرد نمادين پيدا مي كند. مثلا دستی که غرق شده و کمک می خواهد ... مرد گرفتاردرجزیره وسط آب ...جلاد و گیوتین ....کشتی تایتانیک.مجسمه آزادی یا عدالت و... همه و همه کلیشه های کارتونی هستند.باید دقت کرد کلیشه ها بعنوان شباهت تلقی نمی شوند و نبایداستفاده ازآنها را به اشتباه جزیی ازشباهت ها قلمداد کرد .

6 - تشخیص منطق تشابه ازتشابه منطقی : ... وقتی یک اثر،درمقایسه با اثر دیگری ، دارای عناصرمشابه، مفهوم مشابه، فضای مشابه ، محیط مشابه ، نقطه شروع و پایان مشابه و يا روايت مشابه باشد، اثرتشابه منطقی است كه این تشابه مي تواند ناگزير، يعني بدون آگاهي كارتونيست ها ازاثرهم و يا با آگاهي كامل صورت گرفته باشد. دقت كنيم اگراين اصول با هم دريك اثرنباشند، تشابه محسوب نمي شود و مي توان این شباهت را ، تاثيرپذيري، اقتباس يا الهام ازاثر تلقی کرد.گاهي اوقات ممكن است با وجود عناصرمشابه ، روايت عوض شود. دراين صورت ، بايد روايت را بعنوان اصل مهم درنظرگرفت. يعني اگربا وجود عناصرمشابه ، روايت اثر ما را به سمت يك مفهوم جديد ببرد، اثر ازدايره تشابهات خارج است.

7- اقتباس: اقتباس ازیک صحنه فیلمی مانند « تایتانیک » یا یک عکس،  مثل شلیک به ویت کنگ یا حتي يك اثرگرافيكي ... اگربا تغییرات و اضافه کردن عناصری برای ایجاد مفهوم جدید باشد، تشابه تشابه محسوب نمی شود. به طورعموم، اقتباس هاي مكررازيك اتفاق، منجر به كليشه هاي رايج دركارتون مي شود.

 

 

 

 

 

فراخوان

نمایش بیشتر

هنرمندان

نمایش بیشتر

گالری

نمایش بیشتر

ویدیو

نمایش بیشتر