728 x 90

گفتگو ی اختصاصی با علی میرایی/ برنده جایزه طنز جهانی ایتالیا

گفتگو ی اختصاصی با علی میرایی/ برنده جایزه طنز جهانی ایتالیا
گفتگو ی اختصاصی با علی میرایی/ برنده جایزه طنز جهانی ایتالیا

علی میرایی کارتونیست، کاریکاتوریست، طراح و تصویرگر، متولد۲۷تیر۱۳۵۸تهران است. وی فعالیت هنری اش را با مجله طنز و کاریکاتور آغاز کرد و اولین جایزه معتبر جهانی اش را نیز سال۱۳۷۴ در دومین دوسالانه کاریکاتور تهران به دست آورد. فعالیت هایش در زمینه کاریکاتور کماکان ادامه داشت تا اینکه در۱۳۸۲همزمان با فارغ‌التحصیلی در رشته طراحی صنعتی، به بازار کار ورودی جدی پیدا کرد که باعث شد کاریکاتور را به طور موقت رها کند و به کارهای دیگری چون: مدیریت هنری نشریات وزین، تصویر سازی و طراحی جلد ده‌ها کتاب و نشریات فلسفی، طراحی محصول و... روی آورد اما در سال۱۳۹۱دوباره به شرکت در جشنواره‌های جهانی بازگشت و تاکنون چند جایزه جهانی در شاخه های مختلف کارتون و کاریکاتور شامل : چهره، کارتون مطبوعاتی، کارتون طنزآمیز، کارتون سیاسی، کمیک استریپ و طنز سیاه از کشورهای رومانی، کانادا، کره جنوبی، قبرس، برزیل، مکزیک، ترکیه، صربستان و... گرفته است. ازجمله جوایز متعدد وی می توان به جایزه بزرگ فستیوال جهانی دوای رومانی، تندیس ویژه جشنواره جهانی کارتون قبرس، جایزه اول بخش کارتون سیاسی چهل ویکمین دوره فستیوال جهانی پیراسیکابای برزیل، جایزه ویژه جشنواره جهانی سیکاکو کره جنوبی اشاره کرد. مجموعه آثار این هنرمند، سال۲۰۰۶درکتابی تمام رنگی به نام «بهترین های علی میرایی» در کشور رومانی چاپ شد.

علی میرایی، به تازگی موفق به دریافت یکی از جوایز ویژه جشنواره طنز جهانی2021 ایتالیا با عنوان تندیس بهترین ها شده است. به همین بهانه با وی گفتگویی اختصاصی در باره این جایزه و همچنین مقوله طنز در هنر کارتون و کاریکاتور انجام داده ایم که می خوانید:

 

در ابتدا از اثرتان که برنده جایزه ویژه جشنواره طنز جهانی2021 ایتالیا شده است بگوئید

من دو اثر به این جشنواره فرستادم ولی هنوز نمی دانم که کدام کارم برنده شده است چون هنوز کارهای برنده شده را منتشر نکرده اند و فقط اسامی برنده ها را در سایت شان اعلام کرده اندچون مراسم اهدای جوایز 28 آگوست برگزار می شود و هنوز چند هفته ای به آن تاریخ مانده است.

 

موضوع شان چیست ؟

در رابطه با موضوع «سیّاره مسموم» است که موضوع جشنواره بود.

 

درآن آثار به چه نوع آلودگی و مسمومیتی پرداختید ؟ 

در یکی به آلودگی هوا و در دیگری به آلودگی خاک.

 

این  روزها بحث محیط زیست و انواع آسیب های زیست محیطی که جهان را دارند تهدید می کنند، دغدغه همه کارتونیست های جهان شده که براستی دغدغه ای بسیار بجا و تحسین برانگیز است. ارزیابی شما از این جریان چیست و به نظر شما، هنر کارتون تا چه حد و  چگونه می تواند در این خصوص مثمر ثمر و نتیجه باشد ؟

نه تنها در قضیه محیط زیست، بلکه در تمام دغدغه های امروز بشر، کاریکاتور به عنوان یک هنر مردمی می تواند ابزاری برای انتقال پیام به مردم عادی باشد... پیام هایی حاوی خطرات و مشکلات دنیای امروز... محیط زیست، مسائل اجتماعی، سلب آزادی های اجتماعی و شخصی و خیلی از مسائل دیگر...

 

لطفا از جزئیات دو اثرتان، از هر لحاظ که مورد توجه تان است، بگوئید.

باید فارغ ازاینکه کدام کارم برنده شده است، در مورد هر دو کارم صحبت کنیم، چون احتمال دارد آن یکی کار برنده شده باشد که درباره اش حرف نزده ایم و در این صورت  اصل مطلب عنوان نمی شود!

 

خب در باره فضا و تکنیک کارهای تان توضیح دهید.

در هر دو اثر، سعی ام بر این بوده که با فضاسازی، اثرگذاری کار را مضاعف کنم... در کار "آلودگی خاک"، با لکه های سیاه شناور در فضای آسمان، درخت خشکیده ی تنها و عدم حضور هیچ موجود زنده ای در کار (به غیر از شترمرغ که سوژه اصلی است)، تلاش داشتم که فضایی آخرالزمانی به کار بدهم... در تمامی کار از رنگ های چرک و غیر درخشنده، جز سفیدی پاکت وصیت نامه شترمرغ، که از این طریق از دیگر جزییات کار متمایز شده ، استفاده شده است.

 

«آلودگی خاک» اثر علی میرایی

 

در کار«آلوگی هوا » هم با بهره گیری از خاصیت ریتم و تکرار، بر وهم فضای کار تأکید داشتم... بدن هایی که سر آنها در لابه لای دود گم شده، به خوف انگیزبودن کاراضافه کرده، است. همین طور چهار پایه هایی که هر کدام به یک جهت افتاده اند، کارخانه های زمینه کار، که بی توجه به نتیجه حضورشان کماکان به تولید دود مشغول هستند و درنهایت برای اثر گذاری بیشتر از خطوط روی زمین که به پرسپکتیو رفته اند کمک گرفتم.... بد نیست بدانید که این کار مربو ط به سال 1384 (16 سال پیش) است. اگر حوصله داشتم بدم نمی آید که این کار را در قالب حجم و چیدمان به صورت کانسپتچوال آرت (هنر مفهومی) در فضای نمایشگاهی ارائه بدهم.

اثر آلودگی هوا اثر علی میرایی

 

کمی هم از این جشنواره و جایگاهش بگوئید

مشخصه ای که باعث تمایز این جشنواره از دیگر مسابقات می شود این است که این فستیوال، فراخوان عمومی ندارد، به این معنا که فقط برای گروهی از کاریکاتوریست های بیشتر شناخته شده، فراخوان را ارسال کرده و تأکید می کنند فقط کسانی که فراخوان برای شان فرستاده شده، می توانند درجشنواره شرکت کنند.

یکی از دست اندرکاران این جشنواره هم، مارکو د آنجلیس، کارتونیست مشهور و قدیمی ایتالیایی، است. حضور این هنرمند در جمع داوران این رویداد، به اعتبار این جشنواره اضافه کرده است. مراسم اهدای جوایز این جشنواره در قلعه ای در پارمای ایتالیا برگزار می شود و برگزارکنندگان هزینه های سفر و اسکان برندگان را متقبل می شوند. نظر به اینکه من آدم خیلی خوش شانسی هستم! دقیقا سالی برنده این جایزه شدم که به خاطر کرونا، به شهروندان غیراروپایی ویزای شینگن نمی دهند! و گرنه از من هم برای مراسم اهدای جوایز که اواخر آگوست اهداء خواهند شد، دعوت شده بود و تمام هزینه های بلیت و اسکان را هم تقبل می کردند ولی در سفارت به دلیلی که گفتم، اجازه مصاحبه ندادند.

 

چه طور شد که شما را انتخاب کردند. آیا کارها ی تان را دیده اند یا قبل از این هم در این مسابقه شرکت داشته اید ؟

سال گذشته هم با موضوع آب در این مسابقه شرکت کردم. در مورد معیارهای شان برای انتخاب هنرمندانی که از آنها کار می خواهند اطلاعی ندارم ولی با نگاهی به لیست هنرمندان شرکت کننده در این جشنواره، حضورهنرمندان خانم دعوت شده به عنوان شرکت کننده در این جشنواره چشمگیر است.احتمالا یکی از معیارهای شان (که البته شامل حال من نیست !) برابری جنسیتی و ارزش نهادن به هنرمندان خانم است.

 

این جشنواره عنوان طنز دارد و  کارهای شما هم حاوی طنز تلخی هستند، بخصو ص دومین اثرت که به گمانم طنزی گروتسک هم در آن مشهود است. خود شما وجوه طنز این کارهای تان را در چه می بینید؟ دیگر اینکه، وجه طنزهنر کارتون برای شما و همچنین در آثارتان چه جایگاه و اهمیتی دارد ؟

اکثر کارهای من فان و خنده دار هستند ولی اخیرا به صورت ناخودآگاه کارهایم به سوژه های تلخ و سیاه متمایل شده است که احتمالا از تبعات اتفاقات پیرامون و شاید هم شرایط سنی ام باشد.

 

به نظرشما در هنرکارتون، چه فرق و تمایزی میان طنز فان یا سرگرم کنننده و فکاهی با طنزسیاه ، که دارای سبکی هم در هنر کارتون است، وجود دارد ؟ در ضمن آیا طنز فان در هنر کارتون، در طرح موضوع و انتقال پیام یا مفهوم اهمیت دارد یا صرفا باجی است که هنرمند به مخاطب برای جلب نظر مخاطب از اثر می دهد؟

ابدا با واژه"باج"موافق نیستم... صرفا کارکرد این دو (طنزسیاه و طنزفان) با هم متفاوت است و در خیلی جاها تعیین مرز بین این دو بسیار مشکل است... من هیچ برتری بین این دو گونه طنز نمی بینم و برای من، «موردیلو» و «زلاتکوفسکی» به یک اندازه ارزشمند هستند. به نظرم، فان یا سیاه بودن یک کاریکاتور، تا حدود زیادی بستگی به جغرافیای محل تولد یا زندگی خالق آن دارد. شما چند کارتونیست طنز سیاه اهل کشورهایی با رفاه اجتماعی بالا مثل بلژیک، دانمارک، سوئد، نروژ و یا لوکزامبورگ می شناسید؟! این در حالی است که اکثر کاریکاتوریست های طنز سیاه متعلق به جوامعی با فضاهای بسته مثل اروپای شرقی ،آمریکای لاتین و خاور میانه هستند... چند وقت پیش نوربرت وان، کارتونیست بلژیکی، به من گفت که به عقیده او وظیفه کارتون صرفا خنداندن است !

 

فکر نمی کنید که مصائب جفرافیایی و معضلات آنها را به این نوع از طنز سوق داده است؟

 احتمالا... اقلیم، یکی از فاکتورهای مهم شکل گیری ژن، نژاد، رفاه، مناسبات اجتماعی و حتی ساختارسیاسی است.

 

آیا می توان بین طنز سرگرم کننده جدی و مبتنی براصول هنری با طنزی که مبتنی بر لودگی و خامی است،  فرقی قائل شد ؟

نمی دانم منظورتان از لودگی در کاریکاتور چیست؟! ... ولی خود من یکی از طرفداران طنز پوچ هستم که به نظرم بسیار کارسخت و هنرمندانه ای است.

 

لودگی را در کلیت مقوله طنز مدنظر دارم؛ نوعی کنش های بی کارکرد و مغایر با تعاریف هنر طنز و ویژگی هایی که در طنز پردازی مد نظر است که  به غلط و یا در اثرعدم شناخت پدید آورنده یا مخاطب طنز پنداشته می شوند و مبتنی بر هیچ ارزش و معیار هنری نیستند ! گرنه  مسلم است که یکی از جوهرهای اصلی کاریکاتور وجه طنز آن است اما طنزی که نیشخندی و نشتری است بر زخم های جدی. اتفاقا طنز پوچی که شما مطرح کردید، از نمونه طنزهای بسیار کارآمد و هنری است که  مسائل به نظر جدی را به چالش می کشد! تا نظر شما چه باشد؟

برعکس ادبیات، هیچ نمونه کاریکاتوری که لودگی در آن موجود باشد و در رسانه های رسمی منتشر شده باشد سراغ ندارم ولی ممکن است در شعری لودگی باشد ولی در کاریکاتور، موردی به ذهنم نمی آید. البته در رسانه های غیر رسمی مثل اینستاگرام و سایر فضاهای مجازی، مواردی هست که ما آنها را در چهارچوب کاریکاتورنمی پنداریم .

 

منظور من هم به طور مشخص همین مواردی است که اشاره کردید. گاهی به چنین مواردی بر می خوریم که از روی عدم شناخت، کاریکاتور و یا کارتون پنداشته می شوند. همان طور که نوشته هایی به اسم شعر طنز عرضه می شود که می پندارند شعر است.

از این بحث که بگذریم ، این روزها چه  کار می کنید و  آخرین فعالیت هایی که داشتید چه بوده است ؟

در حیطه کاریکاتور صرفا به شرکت در جشنواره ها مشغولم و به دلیل ناامیدی به تغییر اوضاع موجود، درکل بی خیال کارتون های ادیتوریال و انتقادی شدم... در خانه اگر کس است، یک حرف بس است ...

 

در پایان صحبت خاصی دارید ؟

به نظرم گفت و گوی متفاوت و خوبی بود... ممنونم .

 

ضمن تبریک به شما، از وقتی که دراختیارمان گذاشتید تشکر می کنیم.

 

در ادامه شماری از نمونه آثار علی میرایی در ذیل می آید:

 

 

 

اثر علی میرایی/ برنده جشنواره حیوانات صربستان 2020

 

 

 

 

فراخوان

نمایش بیشتر

هنرمندان

نمایش بیشتر

گالری

نمایش بیشتر

ویدیو

نمایش بیشتر